Et Schrèèfatteljee

KLÈÈNPIELEKESWEER


Dèk tèùs et diejelekt meej de papleepel ingegoote krêeg kannek nie zègge. Onze paa, enen èchte Tilburger, wier op zen virtiende nòr de fraaters in Gôol gestuurd, want der ston ene hèldere kòp op. Teminste, dè vond de mister van de hogste klas van de laagere school. De kaans is grôot dè dè ok ene fraater waar, mar dè weet ik niemer. Daor in Gôol wierie opgeleid tòt fraater-onderwèèzer. Toenie sewèèle en paor jaor laoter bèt ‘fraatersgat’ in de Gasthèùsstraot in Tilburg vur de vierde keer en gelòfte aaf moes lègge, krêeg de noovies et benaawd èn naajde derèùt. Mar nie zomar op ene siebot, stiekem oover de klostermuur, maar dur de vurdeur. Zen dierbaare diejelekt - dè dievetòltje, en bewèès van onopgevoedheid vonde ze bè de fraaters - hèbbe zem nie kunne afneeme. We zulle mar zègge dèttie de fraaters tweetaolig vaarwèl heej gezeej.

 

Dan ons moeder. Die kwaam öt Bladel. Nèt as onzen oopaa en oomaa, heur aawelui. Die wonde bij ons in. Èn zullie bròchte wir hil aandere woorde en klaanke meej nòr Gôol, want daor ston mènne schommelwieg. Al vruug heurden ik dèk van ons moeder en ‘keind’ waar, van onze paa en ‘kèènd’ èn vieja de aap-noot-mies-leesmetoode op school leerden ik dèk en ‘kind’ waar.

 

Enen appel valt mistal nie vèr van de bôom èn nèt as onze paa belandde ik vur de klas. Allêen omdè hij de ròkken öttrok omdèttie der liever aachteraon ging duurde zèèn karriejèère int onderwèès vrij kòrt.
Et waar in groep vèèf dè de kènder saomestèllinge moese maoke meej et wordje ‘weer’. ‘Weerlicht, weeralarm, vriesweer’. Dè sort woorde. Asse dan klaor waare waaret mèn burt. Want de juffrouw wies en saomestèlling van wèl drie woorde èn dè woord schreef ik dan in koejelètters op et bòrd: K L È È N P I E L E K E S W E E R. Vèrèùt mèn favooriete woord int Tilburgs. Dè moes dan èfkes besprooke wòrre, zo van iets wè koud is krimpt aaltij. Èn hil frappaant, de mèskes hant zo deur.
Int baasisonderwèès zèn juffe èn misters van alle markte tèùs. Dörum geeve ze ok lès in teekenen èn handvaardigheid. Kreeatieve vakke zôogezeej waorbè veul fantezie om de hoek komt kèèke. Mar dieje fantazie kunde bij wèl meer vakke gebrèùke. Èn dè zik dan ôok. Gebrökt oewe fantazie mar!

 

Mar naa koomet. Op de liste dag van en schooljaor kwaame daawelui nèt vurdè de zoomervekaansie begos de klas ingelôope om de juf te bedaanke vur de goeje saomewèrking ènzôo. De kiendjes al himmòl hieper èn dan al die goedbedoelende vadders èn moeders derbè. ‘Hèdde gullie’ vroeg êen van hullie op en gegeeve mement, ‘et afgelôope jaor toevallig ok nòg iets geleerd van jöllie juffraaw?’ De vinger van Teun schôot as ene rekèt de locht in.

We leerde van onze juf et miste tusse de lèsse deur, zi Teun, èn offie daor en vurbild van kos geeve. Dè kos Teun wèl. Dègge aaltij oew fantezie kunt gebrèùke bevobbeld agge nie wit wè klèènpielekesweer betêekent.

Nou, daor stonnik dan meej men goed gedrag. In êen zin saomegevat wèk wèrd waar. Mar ôo zôo tròts op die saomestèlling van drie woorde, want die waar dè mènneke nie vergeete.

 


Wilma Robben   maart 2025

 

 

Hij heej en goej hart, mar …

 

Asse oover jou zègge dègge en goej hart hèt, mar dègge meer kerbied moes lusse dan is dè bepòld gin komplemènt. Naa zulle ze dè nie gaaw rèècht in oew gezicht zègge. Òf meschient òk wèl. Ik hèb zèlf wèlles geheurd dèk te goed zèè vur deeze wèèreld.

 

Wòrrend

We zaate wè te sauwele int kefee. Ge wit wèl. Zon buurtkefee meej ene vaaste kliejentèèle die mekaare der durhaole, mar waor vural veul zêeverpraot verkòcht wòrt. Al dan nie meej ene seeriejeuzen ondertôon. Wè ze daor ok goed kunne, is oe sewèèle ongezjeneerd de wòrrend vertèlle.

 

Wèèshèèd

“Nèèhèè mèdje, den ològ kunde meej jou nie winne”, zitter zonne klaplôoper òn de tôog. Et gesprèk ging van de stamtòffel nòr de tap èn kètste vieja de biljèrttòffel trug.

Òf ik soms dòcht de wèèshèèd in pacht te hèbbe meej mene grôoten èùlenbril op mene tèbbes. En aander moes ik mar gòn wèèsmaoke dè onze lieven heer Hèndrik hiet èn op den Bikse haaj peeje stao te steeke.

Èn plezier dèsse han. Èn ik nie minder. Hak ze tòch op de kaast gekreege.

 

Vergeete

Waor et oover ging, ditter al lang niemer toe. Èn eerlek gezeej zèèk dè vergeete. Mar nie dè mèn vriendin, die der ok bè waar, enen dèùt int zèkske di èn den biljèrter en veeg öt de pan gaaf. “Oover wèèshèèd èn vural oover wòrrend gesprooke” zisse, “dènk mar nie dè gij die ôot sprikt, want agge flöt dan liegde al.”

Santjes

“Nou nou nou” zik, “zôo kannie wèl wir. Kastelein, doe de glaoze nògges vol!”

Den biljèrter viet zene keu. Tuurde meej waoterige êûgskes nòr de pommeraans èn perbeerde zwiereg ene karrembool öt zene biljèrtstòk te tôovere. Toen dè mar nie wo lukke, vietie zen nèt gevulde glòske sneevel èn kwaam wiegelend mènne kaant èùt.

“Santjes” zittie “gij hèt en goej hart. Èn niks te marre … nèè, punt èùt.”

 

 

 

Wilma Robben    jan.’24

 

MISKÔOP

 

Omdè mèn hèùs vol stao meej apperaate waorvan ik de balle verstaand hèb - knoem die apperaate naa zomar as vurbild - is de kaans grôot dèt ammòl miskôope zèn. En waasmesjien, enen drêûger, stòfzèùger, tilleviezie, èèrfraajer èn zôo kan ik nòg wèl èfkes durgaon. Nimt naa onze listen ònkôop op dè gebied: ene laojpaol.

Wègge perbeert is oewèège te infermeere oover wètter ammòl te kôop is èn òf de prèès-kwalietèèt en bietje klòpt. Dè wil zègge, dè doe mene meens dan, want mèn kunne ze venalles wèèsmaoke. Ik mot et hèbbe van enen betraawbaaren haandelèèr.

 

Laojpaol

Mar èfkes trug nòr dieje laojpaol.

Daor betòlde tòch al gaaw en duuzend euroo veur èn lookaol valter wèèneg te sjòppe. Gelukkeg hèdde dan et wèèreldwaaje wèb èn kunde goegele. Kzal öllie enen hôop tèchnies geleuter bespaore mar de keus viel op en Wallbox. En fraaj geval òn de muur dè saoves licht gift. Èn dès mar goed ôok, want nò aamper en half jaor dittie et niemer. Gin ketakt meej te krèège. Et ònslèùte gao vieja de wiefie. Öt Spanje moeser ene nuuwe koomen èn naa mar hoopen dè diejet wèl blèèft doen. Mocht dè naa nie zôo zèèn dan zèmmer tòch op vuröt gegaon, want dur die lichtgeevende dôos (Wallbox) kunneme et sleutelgat van de gròzziedeur vort beeter vèène.

 

Dus jè, hoeneer pròtte naa van ene miskôop?

 

Wilma Robben


 

ZÈÈKER DAN WÈL?

 

Dè vroegek menèège deeze keer ècht tòch wèl aaf. Ginne goesting hè. Mar jè, et heurter wèl bè. Meej alle kleegas saomen iets doen. Der opèùt. Wèg van de wèèrkvloer. Nòr bèùte. Den hillen dag jèùneg doen. Èn ik in menèège mar jirremiejeere: waorom vuulek dieje soosjaolen druk tòch zo zwaor? want dèdist hè.

 

Brussel

Die ötstappe van ons moese aaltij int wiekènd, in oewen èègeste tèèd. We moese ze zèlf betaole èn zèlf òrgeniezeere. Êene keer hèb íkket meuge doen. Et waar op ene woensdagmiddag dè we vertrokken in ene luukse toeringkèèr. De kiendjes zèn dan vrij van school èn wij meej alle juffen èn misters nòr Brussel. Saanderendaogs waaret gin school, want dan zo onze lievenheer vur de zoveulste keer opstèège nòr den heemel. Affèèn, wij zètte koers nòr êen van die gebouwe vant Europees Parlement èn hoe laot we wir tèùs zon zèèn, daor zo niemes iemers ene gatslag van maoke.

 

Eurooparlemèntaariejer Max van den Berg - laoter wierie kommesaares van de kôoningin van Groningen - vertèlde wè oover zen wèèrk èn liet ons et êen èn aander zien.

Dòrnao môog iederêen en paor uur zèlvers op stap.

Saoves aate we èèreges in en goej rèsteraant. Om

en uur òf tien kwaam de bus wir vurrijje èn ginge

we op Gôol aon. Rond middernaacht waare we tèùs

èn hamme nòg gèld oover ôok. Dè mochte we

haawe vant Europees Parlement. Dorganiesaasie

vant jaor derop waarder kontènt meej.

 

Breda

Mar dees jaor din zammòl zo gehèèmzinneg.

Vurprèt noeme ze dè. Jè vur wie? Mèn mòkter nie

blij meej. “Heej Wilma, ge hèt oewèège nòg nie

ingeschreeve, wès dè naa?” Kweetnie zeeker òf

ikker dan wèl zèè zik? “Khaaw veul van jullie, mar

kzie öllie de listen tèèd meer as men èège jong èn

mene meens nie te vergeete. Khèb ok al betòld,

daor gaoget ammòl nie om, mar wè gòmme doen

dan?” “Jè, dè kunneme nie zègge war.”


Dus daor stonneme dan op ene zaoterdagmèèrege

in alle vruugte meej zen fèftege te wòchten op et

perron van stesjon Tilburg om in Breda ‘Wie is de mol’ te gòn speule. Naa weetek nòg steeds nie hoe et schaajt òf wie dieje mòl waar, mar waarek er?

 

Jao, zeeker wèl.

 

 

 

Wilma Robben

HOE SCHRÈÈFDE DÈ?



Gewôon en bietje opschrèève wè in oe opkomt, is gemak zat … dènkte.
Mar jè wildet zonder foute doen èn ok nògges in ons Tilburgse diejalèkt

dan wòrret aandre koek.
Hoe meer klanke, hoe meer têekes dètter nôodeg zèn. Vur dêen en spòrt,

mar vur daander en lètteroerwoud om in veloore te lôope.


Òch, lòt mar zitte, dènkte dan.
Al die stripkes èn huudjes, schudt mar in men pèt

Tilburgs is en taol meej aksènte, stripkes nòr lings- stripkes nòr rèchs-

huudjes- dubbele punte, gaoter mar ònstaon.


Aandere diejakrietiese têekes zoas de ¨umlaut èn de ¸cedille … ach dèt

verrèkt ôok, ik kan wèl aaltij de schooljuffrouw öthange. Venaovend nie

meense. Et isser vuste wèèrm veur.


Dus,
hoe schrèèfde dè?
Gewôon meej en Deej èn en È




Wilma Robben

DAAWTRAPPE

Et moet gatverpielekeslang geleeje zèèn, dèk dè deej. Langer as fèfteg jaor. Mar nòg zie ik men èège lôope, daor op diejen Boscheweg. Smèèreges in alle vruugte. Nen wèkker hakker vur gezèt. Meej zen alle nòr Maria in die schôone mònd van maaj. Agge jong zèèt doede alles. Brôojkes meej èn en hardgekokt aaj. In proosèssie nòr Den Bosch toe op enen oopenbaore wèg. Ginnen ootoo te bekènne. Hoe ist meugelek, gao tòch wèg.

Tèrring

Et speulse van et trappe wè we din vur dag èn daaw, dè wasser zôo bij Oisterwijk zuutjesaon wèl aaf. We lieppe ons de tèrring. De blèène op ons pôoj. Et duurde èn et duurde, mar teliste kwaame we aon.

De lèmpkes van de kèrskes bij Maria in de Sint Jan die flikkerde dèt en lust waar, mar et mènne dè waar èùt.

Hoe ik tèùs gekoome zèè, gelêûf et òf gelêûf et nie, ík hèbber gin gedaachte aon.

Et moet meej de vurzieneghèd van Maria zèn gewist, want waratje, et is himmòl goed gegaon.


Wilma Robben